۱۳ هزار مگاوات تولید برق در انتظار توافق ۲ وزارتخانه

۱۳ هزار مگاوات تولید برق در انتظار توافق ۲ وزارتخانه

در ایران با حجم بالای مصرف برق، نیروگاه ها یکی از بزرگترین داعیه داران آلودگی هوا هستند. از اقدام های موثر برای کاهش آلودگی، ساخت نیروگاه های سیکل ترکیبی متشکل از واحدهای گاز و بخار است.

به دلیل راندمان نسبتا پایین نیروگاه های گازی در حدود ۳۵درصد، برای تحقق هدف فوق با اضافه کردن بخش بخار، بازده نیروگاه تا حدود ۵۰درصد افزایش می یابد. نیروگاه گازی، نیروگاهی است که از هوا به عنوان سیال عامل و از گاز طبیعی ( یا گازوئیل و دیگر سوخت‌های فسیلی) به عنوان سوخت احتراق استفاده می‌کند. راندمان پایین این نیروگاه ها به دلیل خروج بخش عمده ای از انرژی تولید شده حاصل از احتراق به محیط است. گازهای خروجی در این نیروگاه حدود ۵۴۰درجه دما دارند.

در مقابل نیروگاه های سیکل ترکیبی راه حل بسیار کارآمد، انعطاف پذیر، قابل اعتماد و سازگار با محیط زیست برای تولید برق است. نیروگاه چرخه یا سیکل ترکیبی نیروگاهی است که شامل تعدادی توربین گاز و توربین بخار می‌شود. در این نوع نیروگاه، با استفاده از بویلر بازیاب، از حرارت موجود در گازهای خروجی از توربین‌های گاز، برای تولید بخار آب مورد نیاز در توربین‌های بخار استفاده می‌شود.

اگر توربین گاز به صورت سیکل ترکیبی نباشد، گازهای خروجی آن که می‌توانند تا نزدیک ۶۰۰درجه سانتیگراد دما داشته باشند، مستقیماً وارد هوا شده و انرژی باقی‌مانده در آن هدر می‌رود. در حالی که در نیروگاه سیکل ترکیبی، از این انرژی استفاده شده و بویلر توربین بخار بدون نیاز به سوخت، بخار آب تولید می‌کند. بنابراین، با استفاده از این روش، راندمان سیکل افزایش می‌یابد.

مهندس سید محمدرضا شریفی مدیرپروژه تولید برق توس مپنا و مدیرعامل شرکت بهره برداری و تعمیراتی این شرکت در گفتگو با اطلاعات درباره این نوع از نیروگاه ها می گوید: در تبصره ۱۹ قانون بودجه سال ۱۳۹۲ آمده است که معادل مبلغ صرفه جویی شده از ناحیه مصرف سوخت، پول به سرمایه گذاران برای تبدیل نیروگاه ها به سیکل ترکیبی داده شود.

وی می افزاید: اگر نیروگاه های گازی به سیکل ترکیبی تبدیل شوند، راندمان آنها از ۳۳ درصد به ۵۰ درصد افزایش خواهد یافت و حتی قابلیت آن را دارد که به ۵۴ درصد هم برسد.

مدیرعامل شرکت بهره برداری و تعمیراتی مپنا با ذکر نمونه ای تصریح می کند: اگر نیروگاه توس(فردوسی) که شامل ۶ واحد گازی است، به سیکل ترکیبی تغییر کند، یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون مترمکعب گاز یا معادل آن یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون لیتر گازوئیل در سال در مصرف سوخت صرفه جویی خواهد شد. یعنی می توان بدون مصرف سوخت حدود ۴۸۰مگاوات برق تولید کرد که با نرخ جهانی رقم بسیار بزرگی خواهد بود.

وی می افزاید: حال اگر این رقم را برای ۱۲۰ واحد گازی موجود در کشور در نظر بگیریم به رقم نجومی صرفه جویی در مصرف سوخت می رسیم اما متاسفانه نسبت به این تغییر فنی در نیروگاه ها اهتمام لازم صورت نمی گیرد که جای تاسف دارد.

به گفته شریفی، اگر دعوای وزارت نفت و نیرو بر سر قراردادهای بیع متقابل برطرف و عزم جدی در وزارت نیرو ایجاد شود با تغییر نیروگاه های گازی به سیکل ترکیبی ۱۲ هزارو۸۰۰ مگاوات به ظرفیت نامی تولید برق ایران افزوده می شود، بی آنکه افزایش مصرف سوخت داشته باشیم.

در حال حاضر ۱۲۰ واحد گازی در حال فعالیت هستند، حال آنکه می توانیم با تبدیل به سیکل ترکیبی ۶۰ واحد دیگر اضافه کنیم بدون آنکه نیاز به مصرف سوخت بیشتری باشد. در این صورت توان صادرات بسیار بیشتری به همسایگان و افزایش درآمد ارزی را هم خواهیم داشت.

وی متذکر می شود: برای هر دو واحد گازی ۱۶۰ مگاواتی حدود ۲ میلیون مترمکعب گاز یا ۲ میلیون لیتر گازوئیل در روز نیاز است. با تبدیل این دو واحد گازی به یک بلوک سیکل ترکیبی، بدون اینکه سوخت مصرف کرده باشیم سه واحد ۱۶۰ مگاواتی خواهیم داشت که در کنار افزایش راندمان، کاهش اثرات گازهای گلخانه ای را هم به دنبال دارد.

مدیرپروژه تولید برق توس مپنا یادآور می شود: نکته جالب این است که تمامی تجهیزات اصلی مورد نیاز برای تبدیل نیروگاه های گازی به سیکل ترکیبی در داخل کشور تولید می شود و موجود است.

وی در پاسخ به این سوال که با وجود منافع کلان تبدیل واحدهای گازی به سیکل ترکیبی و ایجاد ظرفیت جدید بدون مصرف سوخت و سرمایه گذاری جدید، چرا وزارت نیرو در این بخش تعلل می کند، می گوید: متاسفانه این مساله دغدغه وزارت نیرو نیست، در حالی که وقتی با این روش امکان افزایش ظرفیت برق کشور وجود دارد، توجیهی برای احداث نیروگاه جدید با سرمایه گذاری کلان وجود ندارد.

شریفی همچنین درباره علت اختلاف دو وزارتخانه خاطرنشان می کند: به دلیل نرخ سوخت تقریبا رایگانی که وزارت نفت در اختیار نیروگاه های تولید برق می گذارد، وزارت نفت در زمینه برق صادراتی مدعی است که چرا درآمد حاصل از صادرات باید به جیب وزارت نیرو برود حال آنکه وزارت نفت تامین سوخت رایگان آن را متقبل شده است.

خاطرنشان می شود، در بازدید از تبدیل یک نیروگاه با واحدهای گازی به سیکل ترکیبی، مهندس محمدرضا قاسمی طوسی مدیر پروژه توسعه سیکل ترکیبی نیروگاه فردوسی مشهد می گوید: گروه مپنا از آغاز به کار خود تاکنون یکصد پروژه به ارزش ۳۰ میلیارد یورو به عنوان ابرپروژه ثبت کرده و با ۴۱ شرکت زیرمجموعه ۸۵ نوع خدمات ارائه می دهد.

وی با بیان اینکه اکنون ۵۰ درصد ظرفیت منصوبه برق در سطح کشور مربوط به شرکت مپنا است و بخش گاز نیروگاه سیکل ترکیبی فردوسی در حال بهره برداری است، می گوید: در سیکل ترکیبی اجرای سه واحد بخار را داریم که مکمل واحدهای گازی هستند و چرخه سیکل را کامل می کنند.

مدیر پروژه توسعه سیکل ترکیبی نیروگاه فردوسی مشهد با تشریح مزایای تبدیل نیروگاه به سیکل ترکیبی خاطرنشان می کند: با اجرای سیکل ترکیبی ۵۰ درصد به ظرفیت تولیدی فاز یک نیروگاه اضافه می شود و در پی آن راندمان نیروگاه از ۳۳ به ۵۰ درصد می رسد.

در این میان ۱٫۱ میلیارد مترمکعب گاز یا معادل آن گازوئیل کاهش مصرف سوخت انجام می شود که ارزش آن ۴۰۰ میلیون دلار است. علاوه بر مباحث زیست محیطی، کاهش درجه حرارت خروجی اگزوز از ۵۲۰ درجه به ۱۲۰ درجه در سیکل ترکیبی می رسد که گام مهمی در حفظ محیط زیست و کاهش آلایندگی است.

قاسمی با اشاره به اینکه ۹۵ درصد تجهیزات این نیروگاه داخلی است،

می افزاید: در حال حاضر برای ۵۰۰ نفر اشتغالزایی مستقیم در پروژه داریم و بیش از ۹۵ درصد تجهیزات نیروگاه هم ساخت داخل است.

مدیر پروژه نیروگاه سیکل ترکیبی فردوسی مشهد هزینه این پروژه را ۴۲۰ میلیون یورو ذکر می کند و یادآور می شود: برای هر واحد ۱۶۶ مگاواتی به ازای هر ساعت تولید برق حدود ۴۰ هزار مترمکعب گاز مصرف می شود.به این ترتیب میزان مصرف سالانه نیروگاه فردوسی به حدود ۲٫۱ میلیارد مترمکعب گاز یا معادل آن گازوئیل می رسد.

به گفته وی، پروژه تاکنون ۴۷ درصد پیشرفت دارد و به دلیل مساله نقدینگی ۴۰ درصد نسبت به برنامه عقب هستیم.اگر منابع مالی به موقع تدارک دیده شود و ماهانه ۱۰ میلیارد تومان به این پروژه تزریق شود، امکان افزایش راندمان کار هم به شکل قابل توجهی بالا خواهد رفت تا پیمانکاران، قراردادهای منعقده در بخش تامین تجهیزات و در عین حال مطالبات طرفین تامین کننده تاسیسات و تجهیزات، به چرخه طبیعی خود و به سوی برنامه ریزی های اصلی باز گردند.

قاسمی در ادامه بر این که تزریق به موقع منابع مالی در سرعت بخشی به توسعه طرح مذکور نقشی بسیار تعیین کننده خواهد داشت، تاکیدمی کند.

در این زمینه، شریفی مدیرعامل شرکت بهره برداری و تعمیراتی مپنا هم خاطرنشان می کند: حتی اگر ماهانه ۵ میلیارد تومان هم به این پروژه تزریق شود، خواهم توانست فاز اول نیروگاه را تا پیک سال ۹۸ وارد مدار کنم.

همچنین مهندس بهنام حقیقی مدیر روابط عمومی مپنا هم در جریان این بازدید می گوید: گروه مپنا از ابتدا کار خود را تحت لیسانس زیمنس آغاز کرد اما به آن محدود نشد و امروز به پیشرفت های بزرگی در بخش نیروگاهی دست یافته است.به گفته وی، امروز مپنا عملا توربین های کلاس  Eرا با برند خودش می سازد و با گارانتی خودش است و گارانتی زیمنس را ندارد.

به گفته مدیر روابط عمومی این شرکت مجموعه اصلی تجهیزات نیروگاهی اکنون در مپنا ساخته می شود و دلیل واردات برخی از تجهیزات مقرون به صرفه نبودن تولید آنها در داخل کشور است. امروز مپنا جزو چند شرکت برتر دنیاست که امکان ساخت تجهیزات نیروگاهی را دارد و بنابراین ایران و مپنا در زمره نیروگاه سازان قرار دارند.

اقتصاد بیمار و طلب کلان صنعت برق موضوع سوالی است که حقیقی در پاسخ به آن تصریح می کند: هیچ کسب و کاری بدون اقتصاد پویا نمی تواند فعال باشد، صنعت برق هم از این موضوع مستثنی نیست. بنابراین اگر بخواهیم صنعت برق بر ریل توسعه باشد باید اقتصاد آن را اصلاح کنیم زیرا فعلا بیمار است.

حسین آبادی مدیر الکتریک نیروگاه توس هم با بیان اینکه نیروگاه از سال ۸۷ در حال بهره برداری است، اظهار داشت: البته این ظرفیت در فصول مختلف سال تغییر می کند. نیروگاه گازی فردوسی از سال ۱۳۸۷ در حال بهره برداری است و مهمترین پست برق ۴۰۰ کیلوولت شمال شرق کشور پست فردوسی مشهد به شمار می آید.

وی می افزاید: انرژی خالص تولیدی نیروگاه در سال ۹۳ حدود ۲٫۴ میلیارد کیلووات ساعت، در سال ۹۴ معادل ۲٫۲ میلیارد کیلووات ساعت، سال ۹۵ بالغ بر ۲٫۱میلیارد کیلووات ساعت و پارسال ۳٫۱ میلیارد کیلووات ساعت بوده است. مجموعا در چهار سال گذشته ۱۰ میلیارد کیلووات ساعت انرژی خالص نیروگاه بوده است و وقتی نیروگاه به سیکل ترکیبی تبدیل شود راندمان به ۵۰ درصد قابل افزایش است.

حسین آبادی با بیان اینکه آمادگی تولید نیروگاه در سال گذشته ۸۷/۹۷ درصد بوده است، می افزاید: راندمان نیروگاه های گازی ۷/۳۴ درصد است که متناسب با کارکرد این رقم کاهش پیدا می‌کند. گارانتی قراردادی ما ۹۷/۳۳ درصد با سوخت گاز و با سوخت گازوئیل ۵۸/۳۳ درصد است که متناسب با مگاوات مصرف سوخت حدود یک میلیون لیتر گازوئیل یا معادل یک میلیون مترمکعب گاز طی یک شبانه روز است.

وی با بیان اینکه ظرفیت نامی نیروگاه کلاس  Eبرای هر واحد ۱۵۹ مگاوات است، خاطرنشان می کند: راندمان نیروگاه های زیمنس در جهان ۳۴٫۷ درصد است اما مپنا با ارتقاء دادن ظرفیت ۱۵۹ به ۱۸۵ مگاوات علاوه بر افزایش ظرفیت واحدهای گازی، راندمان را از ۳۴ درصد طراحی اولیه به ۳۶٫۴ درصد رسانده است. در عین حال سطح آلایندگی و دی اکسید کربن هم ۵ درصد کاهش یافته است.

منبع: روزنامه اطلاعات