انتشار گزارش بودجه‌ای سندیکا توسط مرکز پژوهشهای مجلس
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی به تازگی گزارشی تحت عنوان «بررسی مسائل کلیدی و مشکلات مالی صنعت برق و اصلاحات مورد نیاز» منتشر کرده است که حاصل کار معاونت پژوهشی سندیکای صنعت برق ایران است.
این گزارش که به بررسی مسائل کلیدی و مشکلات مالی صنعت برق و اصلاحات مورد نیاز آن می‌پردازد، تقسیم بودجه حوزه صنعت برق در دو شاخه اصلی وزارت نیرو و شرکت‌های تابعه این وزارتخانه به عنوان منابع اصلی درآمد و هزینه‌های اساسی این صنعت، میزان درآمد و هزینه صنعت برق و همچنین منابع و مصارف سرمایه‌ای وزارت نیرو و شرکت‌های بخش برق را به عنوان هسته اصلی بودجه صنعت برق به تفصیل مورد بررسی قرار داده و تصویر روشنی از وضعیت مالی و اقتصادی این صنعت ارائه کرده است.
بر اساس این گزارش، سه ردیف اصلی درآمدهای صنعت برق شامل درآمد دریافتی حاصل از فروش برق به مشترکان، درآمد حاصل از صادرات و سایر درآمدهای عملیاتی و غیرعملیاتی، بخش درآمدهای صنعت برق را تشکیل می‌دهند که براساس الگو تحقق پذیری سالهای گذشته، اصلی‌ترین و قطعی‌ترین منبع درآمد صنعت در سال آتی خواهند بود. البته بر اساس آنچه که در این گزارش آمده است در زمینه تحقق درآمدی بودجه سالانه صنعت برق همواره ابهاماتی بوده است، برای مثال در مورد بند سایر درآمدهای عملیاتی و غیرعملیاتی، افزایش ۱۰۰ درصدی این عدد در بودجه سال ۱۳۹۷ نسبت به سال ۱۳۹۶ نشان از ابهامات این منبع دارد . همچنین متوسط نرخ فروش به مشترکان نیز عدد ۷۶۷ ریال در نظر گرفته شده است، درصورتی که اگر روند افزایش سالهای قبل را مدنظر قرار دهیم، متوسط نرخ قابل تحقق ۷۱۰ ریال خواهد بود. شکاف بین این دو عدد منشأ کسری بودجه صنعت برق خواهد بود.
در بخش دیگری از تحلیل سندیکای صنعت برق ایران به مهمترین چالش های صنعت برق ایران پرداخته شده است. نظام قیمتگذاری ناکارآمد و غیرشفاف (عدم تعادل درآمدها و هزینه‌ها، انباشت بدهی و مصرف غیربهینه برق)، کاهش سرمایه‌گذاری برای توسعه ظرفیت تولید و شبکه برق (عدم تأمین برق مورد نیاز و بروز خاموشی)، فرسودگی تجهیزات تولید و انتقال و توزیع برق (کاهش ضریب آمادگی شبکه و اتلاف بالای برق)، عدم پرداخت مطالبات و جرائم دیرکرد بخش خصوصی (کاهش توان مالی و اجرایی شرکت‌های تولیدی و پیمانکاری و تعطیلی واحدها) و همچنین توقف پروژه‌ها به‌دلیل عدم جبران افزایش قیمت نهاده‌ها (افزایش نرخ ارز و فلزات) از جمله مهمترین چالش هایی هستند که در این گزارش به آن اشاره شده است.
البته به این فهرست باید چالش تأمین مواد خام و فلزات مورد نیاز تولیدکنندگان و آثار منفی مالی و فنی تحریم‌ها در صنعت را نیز افزود. سندیکا در گزارش مذکور هفت راهبرد اساسی برای عبور از این چالش ها را پیشنهاد داده و روش های عملیاتی کردن هر یک از این راهبردها را طی اقداماتی کوتاه و بلندمدت عنوان کرده است. اصلاح نظام قیمتگذاری برق، افزایش سرمایه‌گذاری در پروژه‌های توسعه‌ای صنعت برق، بهینه‌سازی و کاهش تلفات در زنجیره تولید تا مصرف برق و پرداخت مطالبات شرکت‌های تولید برق و زنجیره تأمین اصلی ترین راهبردهای پیشنهادی این سندیکا در گزارشی است که مرکز پژوهش‌ها منتشر کرده است.
سندیکای صنعت برق ایران انجام اقدامات لازم برای جبران افزایش قیمت نهاده‌ها در قراردادها، مدیریت عرضه و تقاضای فلزات و مواد خام در بازار و رفع موانع قانونی و مبادلات پولی برای صادرات کالا را نیز برای عبور از بحران کنونی ضروری و غیرقابل اجتناب می داند.
متن کامل گزارش را اینجا مطالعه کنید.
منبع: سندیکای صنعت برق/مرکز پژوهشهای مجلس